Is dit alles? Over het dertigersdilemma.

Vraag je je wel eens af of je wel alles uit het leven haalt? Dat je niet echt goed uit de verf komt? Zie je jouw dromen aan de horizon verdwijnen?

Het zijn gedachten die dertigers kunnen bezighouden. Dertigers? Ja, dit soort levensvragen zie ik opvallend veel bij de generatie die we kennen als millennials.. En dat is helemaal niet zo gek, want millennials zijn al jong zelfbewuster en hebben geleerd dat ze kunnen doen wat ze leuk vinden. Sterker nog, ze zijn vaak gestimuleerd om hun dromen na te jagen.

Wat is het dertigersdilemma precies?

Omdat de huidige dertigers opgegroeid zijn in een maatschappij waarin alles kan, moeten ze keuzes maken. Je kan immers niet alles realiseren. Soms ontstaan er zelfs tegengestelde dromen die heel verwarrend kunnen zijn. Dat zorgt voor keuze-stress. Die keuzes betreffen vaak ook levenskeuzes waar je niet lichtzinnig mee om wil gaan.

Daarnaast speelt de drang om te excelleren een rol. De samenleving lijkt veel van deze generatie te vragen, anderzijds is het soms ook iets intrinsieks. Het is misschien niet altijd even duidelijk of dertigers dit zichzelf opleggen, ze voelen echter wel vaak dat het van ze verwacht wordt of denken in ieder geval dat het in deze levensfase moet gebeuren.

Als het niet om excelleren gaat, dan gaat het bij dertigers met een dilemnma in ieder geval wel om zelfverwezelijking: je beste zelf worden. Ze willen doen waar ze goed in zijn en beter worden in wat ze doen.

Zingeving, van betekenis willen zijn, loopt daar als een rode draad doorheen. Vooral deze generatie (de dertigers van nu) willen iets doen wat nut heeft, ze willen impact vol zijn op thema’s die ze belangrijk vinden. Dat is geen nieuw fenomeen, natuurlijk. Maar het is wel nadrukkelijker aanwezig dan bij de dertigers van tientallen jaren geleden.

Dat het leven niet perfect en maakbaar is, weten dertigers best wel. Maar het gevoel van maakbaarheid sluipt er ongemerkt toch in. Online lijkt het leven behoorlijk maakbaar. Het is een beeld wat we elkaar op social media tonen. Dit zorgt voor een gevoel van onzekerheid, teleurstelling of ‘mislukt-zijn’.

Zo ontstaan stevige identiteitsvragen en daarmee is het dertigersdilemma een feit.

De geluksparadox

Deze vragen moeten we plaatsen in de huidige tijdsgeest. Dat wil zeggen; onze welvarende samenleving. Nederland behoort tot de rijkste landen van de wereld. Nu kan je denken dat welvaart gelukkig maakt. Maar het tegendeel is waar. Het is te vergelijken met inkomen. Meer inkomen betekent niet perse dat je gelukkiger wordt. Hoe dat zit, zie je in deze aflevering van de Universiteit van Nederland.

De curve van welvaart en welzijn gaan dus niet gelijk op, zo blijkt. Hoewel het nog nooit zo goed ging met Nederland, nam de druk op de GGZ toe. De wachtlijsten bij psychologen zijn enorm en zijn tijdens corona nog langer geworden. Maar het is niet alleen druk bij psychologen. Dat geldt ook voor gespecialiseerde therapeuten, life- en loopbaancoaches, mediators, human design analisten, mindfulness trainers, nlp-masters, spiritueel healers …

We kunnen wel zeggen dat (voor velen) de omstandigheden ideaal zijn voor een ideaal leven, maar dat de praktijk anders uit kan pakken en dat we eigenlijk niet zo goed weten om te gaan met tegenvallers, teleurstellingen of tegenwind in het leven. Dat mislukkingen, verkeerde keuzes of  hindernissen moeilijk te accepteren zijn. Alsof het er niet mag zijn. Alsof je dat zo snel mogelijk moet wegwerken.

Dirk de Wachter schreef er een interessant boek over.

Is het dertigersdilemma een welvaartsziekte?

Je zou kunnen denken dat we hier te maken hebben met een luxeprobleen. Een welvaartsziekte die verwende dertigers treft.

Maar niets is minder waar. Het is bepaald niet eenvoudig om onder zulke welvarende omstandigheden grote levensvragen te moeten beantwoorden en essentiele keuzes te moeten maken. De negatieve gevolgen van de welvaart treft eigenlijk de hele samenleving. Het maakt niet uit of je 20, 30 of 40 jaar oud bent. Ook 50 en 60 plussers hebben er mee te dealen. Alleen gaat deze laatste groep er iets anders mee om, omdat ze in een andere tijdsgeest zijn opgegroeid en levenskeuzes hebben gemaakt in een tijd waarin er minder te kiezen viel. Ze hebben al ervaren dat het leven niet maakbaar is en dat je met alledaagse dingen ook gelukkig kan zijn. Die specifieke levenservaring helpt.

Keuzes maken: ben je een maximizer of satisficer?

Een keuze maken wanneer er veel te kiezen is, vraagt om een plan. Maar stap 1 is je bewust te worden hoe jij keuzes maakt. Herken je een partoon? Een vaste aanpak? Kijk voor al naar keuzes die impact op je leven hebben. Je spijtgevoel is immers minder heftig bij kleine, dagelijkse beslissingen. Bijvoorbeeld bij broodbeleg waar je achteraf toch geen zin in had.

Om een patroon te herkennen, zou je eens kunnen kijken hoe je:

• Een vakantiebestemming uitkiest
• Bepalende keuzes maakt voor je interieur
• Te werk gaat als je een duur product koopt

Wat valt je op?

1. Ga je grondig te werk? Wil je alles gezien en overwogen hebben? Geloof je dat er steeds opnieuw informatie te vinden is die voor jouw keuze belangrijk is? Kies je bij voorkeur iets wat je nog kosteloos kan annuleren? Zorgt zo’n achterdeurtje dat je die keuze maakt?
2. Of bepaal je wat je wil weten, wat belangrijk is en wat er minder toe doet en stel je een ultimatum? Werk je met een priorieitenlijst?

Ja, er zijn twee manieren om tot een keuze te komen. We onderscheiden twee type keuze-makers.

Type 1 noemen we maximizers. Dit type maakt weloverwogen keuzes. Ze hebben het echt allemaal onderzocht, daar kan je van op aan. Ze gaan niet over 1 nacht ijs en zullen zeker in het begin veel plezier beleven in het graafwerk. Het voedt ze. Maar de keerzijde is dat het veel tijd kost en dat er steeds meer keuzes bij komen. Het houdt niet op. En dat maakt kiezen juist niet makkerlijker, maar steeds ingewikkelder.

Type 2 noemen we satisficers. Ze gaan niet zo grondig te werken en zijn daardoor ook minder tijd kwijt. Ze maken helder wat ze willen onderzoeken en begrenzen dat. Door deze aanpak accepteren ze dat er altijd zaken zullen zijn die ze niet weten. Hierdoor is er minder keuze, maar dat levert niet perse een slechte keuze op.

Onderzoek heeft uitgewezen dat satisficers veel tevredener zijn met hun keuze. Dat komt omdat ze echt kiezen. Eigenlijk al bij aanvang. Maak je uitgestelde keuzes? Opties met een achterdeurtje, zorgen automatisch voor een minder tevreden gevoel. Je houdt opties open en laat daarmee de tijd of een regeling  bepalen. Zo’n keuze zal vermoedelijk een ‘what if’-gevoel oproepen.

Ervaar je keuzestress? 10 tips.

Zoals je ziet, zijn er twee verschillende aanpakken om een keuze te maken. Je persoonlijkheid dus speelt een rol. Dat is niet helemaal onomkeerbaar; als je aanpak niet zo goed werkt dan zal je jezelf een andere manier moeten aanleren. Dat kost tijd en je zal echt nog wel eens terugvallen. Door je hier bewust van te zijn, zet je belangrijke stappen in de goede richting. Wees daarbij een beetje mild voor jezelf.

Ervaar je keuzestress en heb je besloten tot welk type je behoort? Dan kunnen deze 10 tips, of eigenlijk overdenkingen,  je vervolgens helpen bij het nemen van een goede beslissing.

1. Geen keuze maken is ook een keuze. De meeste mensen hebben een sense of urgency nodig. Van wie moet je een keuze maken? Welke argumenten horen daar bij? Klopt dat ook? Is de noodzaak voor jou wel groot genoeg?
2. Besef dat veel en langdurig beredeneren en beargumenteren zorgt voor minder goede keuzes. Leg zo’n beslissing even weg. Slaap er een paar nachten over. Geef het wat tijd en voel dan of die keuze nog steeds goed voelt.
3. Sommige dingen kan je niet onder woorden brengen. Dat geldt ook voor keuzes. Inituitieve keuzes zijn, zeker voor gevoelsmensen, beter dan gerationionaliseerde keuzes.
4. Wie ergens voor kiest, kiest er ook voor iets anders los te laten of ergens afscheid van te nemen. Dat betekent dat er ook een verlies is. Wat verlies jij bij de keuze die je maakt? Hoe belangrijk is dat voor je?
5. Als je bij het maken van een keuze iets kwijtraakt, dan win je ook iets. Wat is de winst als jij die specifieke keuze maakt? En hoe belangrijk is dat voor je? Zet dat eens af tegen je verlies uit tip 2.
6. Wat is het lange-termijn effect van jouw keuze? Laat je niet te veel leiden door korte-termijn effecten. Dat lijkt vaak aantrekkelijker of is zelfs verleiderlijker. Maar het is meestal niet de beste keuze. Ook al is het lange-termijn effect abstract, dat is meestal wel wat je voor ogen moet houden. Check dit (heel bewust).
7. Onze keuzes worden ook beinvloed door onze (belemmerende) overtuigingen. Wat geloof jij als je die ene keuze maakt? Wat zeg je tegen jezelf? Dat bepaalt namelijk ook de uitkomst. (RET, rationele emotieve therapie)
8. De meeste keuzes zijn niet allesbepalend voor je leven. Heb vertrouwen in de keuze die je maakt en besef dat je keuze niet ‘voor altijd’ is.
9. Is je noodzaak groot genoeg? Dwing jezelf dan om een keuze te maken. De twijfel en onzekerheid die je voelt voordat je de keuze maakt, is weg zodra je een echte keuze gemaakt hebt. Daarna gaan we altijd achter die keuze staan (cognitieve dissonantie).
10. Oefening baart kunst. Keuzes maken moet je ook leren. Hoe vaker je het doet, hoe gemakkelijker het wordt.

Is dit alles?

Het korte antwoord is JA. Maar dat betekent niet dat het niet kan veranderen. Voor nu geldt dat jouw ‘hier en nu – gevoel’ het effect is van eerder gemaakte keuzes, maar iedere dag kan je nieuwe keuzes maken die je gelukkiger maken. Dit hoeven zeker niet altijd grote keuzes te zijn. Ook kleine stappen in de goede richting zorgen ervoor dat je op je bestemming aankomt.

En onderweg naar die bestemming zou je zomaar eens kunnen ervaren dat je bestemming wijzigt door de keuzes die onderweg maakt, door dingen die je overkomen, door ervaringen die je op doet.

En dat is ook goed. Vind je niet?

Wil je overleggen? Kan je wel wat hulp gebruiken? Een coachtraject kan worden afgestemd op jouw vraag en situatie. Benieuwd? Plan dan een kosteloos kennismakingsgesprek in.