Je loopbaan is een aaneenschakeling van keuzes. Van kleine dagelijkse beslissingen, zoals werkafspraken, prioriteiten, werktijden, deelname aan een project, je inbreng tijdens een vergadering of het helpen van collega’s, tot grotere beslissingen, zoals een nieuwe baan of het volgen van een opleiding. Al deze keuzes bepalen de koers van je loopbaan. Een goede loopbaankeuze kan ervoor zorgen dat je groeit, succesvol wordt en je doelen bereikt. Aan de andere kant kan een slechte keuze leiden tot teleurstelling, spijt en zelfs pijnlijke consequenties.
Maar hoe maak je nu goede keuzes? Hoe zorg je ervoor dat je de beste beslissing neemt voor jouw situatie?
Breng allereerst in kaart wat belangrijk voor je is. Daarvoor heb je het volgende te doen:
- Weet wat je waarden en doelen zijn
- Analyseer alle opties
- Leer vertrouwen op je intuïtie
- Advies van anderen
- Weeg risico’s af
Hieronder laat ik je zien hoe je dit stapsgewijs kunt doen.
Bewustwording van je eigen waarden en doelen
Het maken van goede loopbaankeuzes begint met het hebben van een duidelijk beeld van je eigen waarden en doelen. Vaak gaan we door het leven zonder echt stil te staan bij wat voor ons belangrijk is en waar we naartoe willen. Maar alleen als we ons bewust worden van onze diepste overtuigingen en verlangens, kunnen we keuzes maken die in lijn liggen met wie we zijn.
Hoe je dat doet? Door je eerst bewust te worden van je eigen waarden en doelen:
1. Identificeer wat echt belangrijk voor je is
Neem de tijd om terug te kijken op je ontwikkeling en loopbaan tot nu toe. Wat zijn de momenten geweest waarop je echt gelukkig was? Wat gaf jou voldoening? Waar ben je trots op? Welke kenmerken horen daarbij? Deze reflectie kan inzichten bieden over wat voor jou belangrijk is en wat jouw waarden zijn. Kijk eens of je 10 woorden kan opsommen die een goede weergave zijn van jouw waarden. Noteer deze woorden.
Stel nu een lijst op van de dingen die voor jou echt belangrijk zijn in je leven. Dit kunnen bijvoorbeeld familie, gezondheid, vrijheid, persoonlijke groei of succes zijn. Onderzoek welke waarden het meest resoneren met wie jij bent. Noteer dan 6 waarden op losse briefjes. Wellicht komen ze deels overeen met de lijst van 10 woorden die je zojuist hebt gemaakt. Maak deze 6 waarden heel concreet door ze aanvullend in een korte zin toe te lichten voor jezelf. Vervolgens prioriteer je deze 6 waarden door de briefjes op volgorde van belangrijkheid te leggen. Op gevoel. Nummer ze daarna.
2. Bepaal concrete doelen
Als je eenmaal een idee hebt gekregen van jouw waarden, is het tijd om concrete loopbaandoelen te stellen die in lijn liggen met die waarden. Wat wil je bereiken in je werk of loopbaan? Waar gaat de keuze over die je op dit moment te maken hebt? Is het kennis, een specifieke vaardigheid, een nieuwe rol, een ander vakgebied? Wat moet de gemaakte keuze jou op termijn opleveren? Maak het concreet en stel vervolgens maximaal 3 specifieke doelen op die meetbaar en haalbaar zijn. Door ze SMART te beschrijven. (Let op, het gaat nu om doelen niet om opties!)
3. Prioriteiten stellen
Koppel nu je waarden aan je doelen. Dat wil zeggen; kijk eens naar je geprioriteerde waarden en je 3 doelen. Misschien zie je nu ook wat de keuze zo moeilijk maakt? Niet alle doelen en waarden kunnen altijd tegelijkertijd de hoogste prioriteit hebben. Als je heel eerlijk bent naar jezelf, wat is er dan echt belangrijk? En wat zegt dat over de keuze die je wil maken? Maak een rangorde van je doelen door ze te onderzoeken op haalbaarheid, tijd, het resultaat en jouw gevoel daarbij. Leg dit vervolgens eens naast je 6 waarden, zodat je focus kunt aanbrengen op datgene wat voor jou echt van betekenis is. Wat valt je op?
4. Laat je niet beïnvloeden door anderen
Het is belangrijk om te onthouden dat jouw waarden en doelen uniek zijn voor jou. Laat je niet beïnvloeden door de meningen of verwachtingen van anderen bij het maken van keuzes. Wat anderen belangrijk of verstandig vinden, zegt meestal vooral iets over de ander. Vertrouw op je eigen innerlijke kompas en doe wat goed voelt voor jou. Jij bepaalt de route.
Door je bewust te worden van je eigen waarden en doelen, kun je keuzes maken die in lijn liggen met wie jij bent en wat jij wil bereiken in je loopbaan. Het stelt je in staat om focus aan te brengen, richting te geven aan je acties en uiteindelijk werkplezier en voldoening te ervaren.
Keuzes maken op basis van je waarden
Nu je bewust bent geworden van je eigen waarden en doelen, is het tijd om te leren hoe je een goede loopbaankeuze kunt maken die in lijn liggen met deze waarden. Het nemen van beslissingen op basis van je waarden stelt je in staat om een loopbaan te creëeren die authentiek en vervullend is.
Volgens deze stappen kan je nu een goede keuze maken:
1. Weeg de opties
Wanneer je voor een belangrijke beslissing staat, zorg er dan voor dat je alle mogelijke opties zorgvuldig afweegt. Welke opties zijn er? Noteer ze door ze in korte zinnen te beschrijven. Misschien zijn er wel 7 opties. Dat geeft niet. Door dit uit te werken, krijg je overzicht. Onderstreep de belangrijkste woorden. Denk nu eens na over hoe elke optie past bij jouw waarden en doelen. Welke optie brengt jou dichter bij je loopbaandoel en wat je wil bereiken? Kan je de opties ook al rangschikken? Zie je een verband? Of een logische volgorde? Kijk eens of je de opties kan terugbrengen naar maximaal 3.
2. Luister naar je intuïtie
Vaak hebben we de neiging om alleen maar te luisteren naar rationele argumenten bij het maken van een beslissing. Dat zit in onze cultuur ingebakken. Maar vergeet niet dat jouw intuïtie ook heel waardevol is. Sterker nog, het is goed juist dit wat meer te ontwikkelen. Vertrouw op dat innerlijke gevoel, omdat het vaak wijst op wat echt belangrijk is voor jou. En (belangrijk!) op basis van dat gevoel kan je het straks ook langer volhouden als je even door moet zetten. Keuzes die gemaakt zijn op gevoel, voelen naderhand ook beter, ook als het even tegenzit of het resultaat onverhoopt wat tegenvalt. Een eventueel verkeerde keuze levert ook altijd een inzicht op. Dat kan je beter accepteren als die keuze gemaakt is op gevoel.
3. Vermijd impulsieve beslissingen
Het kan verleidelijk zijn om snel een loopbaankeuze te maken onder druk of uit angst voor het missen van kansen. Maar juist door even pas op de plaats te maken en goed na te denken, kun je voorkomen dat je keuzes maakt die niet in lijn zijn met jouw waarden en doelen. Zulke keuzes monden vaak uit in tegenvallers. Als het echt ‘meant te be’ is, dan komt er vanzelf een nieuwe kans voorbij.
Aan de andere kant is het ook goed om een einddatum voor je keuze te hebben. Zeker voor personen die er steeds weer nieuwe opties bij betrekken en nieuwe doelen formuleren. Dat leidt namelijk niet tot een keuze, maar tot uitstel en patsstellingen. Dat leidt tot en chaos in je hoofd.
Onder welke categorie val jij? Ben je impulsief of ben je een uitsteller? Neem dat mee in dit proces om te voorkomen dat je in je valkuil stapt.
4. Overweeg de consequenties
Bedenk wat de consequenties kunnen zijn van elke mogelijke loopbaankeuze die je hebt. Pak de opties er eens bij. Wat heb je genoteerd en noteer daar nu de consequenties bij. Dit kunnen positieve en negatieve gevolgen zijn. Welke effecten zullen de beslissing voor iedere optie hebben op jouw leven en loopbaan? Weeg deze consequenties tegen elkaar af om te bepalen welke keuze het beste past bij wie jij bent.
Let wel; dat kan betekenen dat 1 positief gevolg veel zwaarwegender kan zijn dan alle negatieve gevolgen bij elkaar. De gevolgen zijn dus sterk verbonden met je waarden.
Uit ervaring weet ik dat dit zo werkt. Mijn keuze voor het ondernemerschap zag er ongeveer zo uit.
5. Vraag om advies
Heb je een top 3 van keuze-opties? Of zelfs maar 2 keuze-opties? En heb je dit voor jezelf helemaal uitgewerkt zoals hierboven beschreven staat? Dan kan het nuttig zijn om advies in te winnen van mensen die je vertrouwt en respecteert. Praat met vrienden, familie of een mentor en vraag naar hun perspectief. Nu je alles hebt uitgewerkt, hebt doordacht en je intuïtie wat hebt aangewakkerd, kan je beter aanvoelen hoe hun advies zich daartoe verhoudt. Daardoor ben je beter in staat om te voelen of het advies iets zegt over die persoon of gericht is op jou en jouw belang. Onthoud dat uiteindelijk jij degene bent die de keuze moet maken, dus luister naar je eigen innerlijke stem.
6. Blijf trouw aan jezelf
Het is belangrijk om trouw te blijven aan jezelf, zelfs als dat betekent dat je tegen de stroom in moet zwemmen. Onthoud dat het volgen van jouw eigen waarden en doelen uiteindelijk leidt tot een meer authentiek en vervullend leven.
Tot slot; Het maken van keuzes op basis van je waarden vergt oefening en bewustzijn. Door met kleinere, minder impactvolle keuzes te oefenen, gaat het je op termijn met grote, belangrijke keuzes makkelijker af. Leer jezelf deze manier van beslissen aan met kleinere keuzes die je moet maken in je dagelijks leven. Dat brengt je ook al dichter bij jezelf. Al met al is dit een groeiproces. Geef het tijd en gun jezelf dit proces. Het levert je op termijn wat op.
Ik hoop dat je met deze tips leert om consistent te zijn met wie jij bent en wat voor jou belangrijk is, zodat je goede loopbaankeuzes kunt maken die een positieve impact hebben op jouw ontwikkeling en leven.
Wil je zelf aan de slag gaan met loopbaanthema’s als werkplezier, drijfveren, talent, vaardigheden, kenniskapitaal, rollen en stresspreventie? Bestel dan mijn gratis eBook Maak werk van je loopbaan.
