Je ideale baan vinden

Misschien heb je al een poging gedaan om je ideale baan te beschrijven of zoek je naar een manier om dat te doen. Om een ideale baan te concretiseren heb je een aantal thema’s te onderzoeken. Ik gebruik daar in het online coachprogramma Koers bepalen onder andere de logische niveaus van Bateson bij. Daarnaast zijn de logische niveaus ook handig om huidige werkomstandigheden te onderzoeken als je energie verliest en met steeds meer tegenzin naar je werk gaat. Gregory Bateson, een gerenommeerde antropoloog, socioloog en communicatiewetenschapper, ontwikkelde de theorie van de logische niveaus als onderdeel van zijn onderzoek naar communicatie en systemen. Hij ontdekte dat ervaring en gedrag op verschillende niveaus kunnen worden begrepen en dat verandering op het ene niveau effect kan hebben op andere niveaus.

De 6 belangrijkste aandachtsgebieden

De logische niveaus hebben zoals de naam als zegt een logische volgorde. In totaal zijn er 6 niveaus, ook wel aandachtsgebieden genoemd. Hieronder heb ik de niveaus kort voor je beschreven:

1. Omgeving: Dit is het niveau van de buitenwereld, inclusief de fysieke omgeving en de mensen waarmee iemand in die omgeving te maken heeft.
2. Gedrag: Dit niveau omvat de specifieke activiteiten en gedragingen die iemand vertoont in reactie op de omgeving.
3. Vaardigheden en capaciteiten: Dit niveau verwijst naar de bekwaamheden, vaardigheden en capaciteiten die iemand bezit om bepaalde activiteiten of gedragingen uit te voeren.
4. Overtuigingen en waarden: Dit niveau omvat de diepere overtuigingen, waarden en principes die iemand hanteert. Deze overtuigingen bepalen vaak het gedrag en de beslissingen van een persoon.
5. Identiteit: Dit niveau heeft betrekking op de eigen identiteit van een individu, inclusief hoe ze zichzelf zien en hoe ze hun plaats in de wereld definiëren.
6. Zingeving: Dit is het hoogste niveau, waarbij het gaat om de diepere doelen, missies, betekenissen en spirituele overtuigingen die een persoon drijven.

Bateson, diegene dit dit model ontwikkelde, stelde dat veranderingen op hogere niveaus (zoals overtuigingen en identiteit) vaak diepgaandere en duurzamere veranderingen in gedrag en ervaring teweegbrengen dan veranderingen op lagere niveaus (zoals vaardigheden en gedrag).

De logische niveaus kunnen worden gebruikt als een kader voor persoonlijke ontwikkeling, zoals coaching.

Het zal je niet verbazen dat de logische niveaus van Bateson ook nuttig zijn bij loopbaanvragen en zeker ook bij loopbaanoriëntatie.

De logische niveaus en coaching

In de context van Neurolinguïstisch Programmeren (NLP) worden de logische niveaus van Bateson vaak gebruikt als een model om verschillende aspecten van ervaring en gedrag te begrijpen en te beïnvloeden. NLP coaches passen de niveaus van Bateson vaak toe om een inzicht of verandering te realiseren.

De invalshoek van NLP en de logische niveaus helpen onder andere bij:

• Probleemoplossing en verandering
• Het identificeren van doelen
• Het verbeteren van de communicatie
• Persoonlijke ontwikkeling
• Het uitdenken van een ideale baan

Voor het  concretiseren van een ideale baan heb je een aantal zaken te onderzoeken, te heroverwegen en te verduidelijken. De logische niveaus helpen bij je daarbij.

Je ideale baan concretiseren

Deze gestructueerde aanpak voor het in kaart brengen van je ideale baan, helpt bijvoorbeeld als je niet weet waar je moet beginnen of als je de neiging hebt om focus te verliezen. Daarnaast komen ze van pas om bij het vinden van de ideale vaan de juiste vragen te stellen tijdens een sollicitatiegesprek of om re reflecteren op je ontwikkeling in een nieuwe rol.

Ben je op zoek naar een andere, meer ideale baan? Hieronder beschrijf ik hoe je aan de hand van de logische niveaus jouw ideale baan kunt concretiseren.

1. Omgeving: Begin met het identificeren van de omgeving waarin je zou willen werken. Dit kan bijvoorbeeld de branche, het type organisatie, de locatie en het soort werkplek zijn dat het beste bij je past. Overweeg factoren zoals bedrijfscultuur, werkomgeving en werk-leven balans. Hoe concreter, levendiger en preciezer jij dit beschrijft, hoe meer je jouw loopbaan richting kunt geven.
2. Gedrag: Denk na over de specifieke taken, verantwoordelijkheden en activiteiten die je graag zou willen uitvoeren in je ideale baan en welk gedrag daarbij past. Wat voor soort werk zie je jezelf graag doen en hoe ziet dat er uit als je er van een afstandje naar kijkt? Maar ook; welk gedrag is normaal of gewenst op de afdeling in de organisatie waar je wil werken. Wat hebben de medewerkers qua gedrag met elkaar gemeen?
3. Vaardigheden en capaciteiten: Identificeer de vaardigheden, talenten en capaciteiten die je bezit en die je graag zou willen benutten in je werk. Waar neem je wellicht afscheid van? Welke vaardigheden doen er niet meer toe? Overweeg ook welke nieuwe vaardigheden je zou willen ontwikkelen of verbeteren in je ideale baan. Wat biedt die baan jou? Wat moet je wellicht kunnen en heb jij nog te ontwikkelen? En ook; hoe wordt er geleerd in deze werkomgeving? In de praktijk? Door cursussen? Door fouten te maken? Hoe wordt er over ontwikkeling gedacht en op welke manier wordt dit gefaciliteerd?
4. Overtuigingen en waarden: Reflecteer op je diepere overtuigingen en waarden met betrekking tot je werk en je ontwikkeling. Wat vind je echt belangrijk in een baan? Is het bijvoorbeeld sprake van veel autonomie, creativiteit, impact maken, verbondenheid, samenwerking, of iets anders? Zorg ervoor dat je ideale baan in overeenstemming is met deze overtuigingen en waarden. Ik gebruik daar in mijn coachtrajecten de kaartenset Werken met Waarden voor.
5. Identiteit: Overweeg hoe je jezelf ziet in relatie tot je werk. Welke rol wil je vervullen in je ideale baan? Hoe wil je gezien worden door anderen in je professionele leven? Welke functietitels passen daarbij? 
6. Zingeving: Denk na over het grotere doel of de missie die je wil nastreven in je carrière. Welke bijdrage wil je leveren aan de wereld? Wat inspireert en motiveert je in je werk? Waar ben je trots op? Wat zie jij als resultaten van je werk?

Door aan elk van deze niveaus aandacht te besteden en inzichten concreet te maken, kan je toewerken naar een heldere formulering van je ideale baan. De logische niveaus helpen je in je bewustwording van wat voor jou belangrijk is in een baan en aan welke aspecten van werk (behoefte, verwachtingen en verlangens) een baan moet voldoen.

• Vragen over de omgeving: Wat in de omgeving kost je energie? Welke aspecten of kenmerken zijn voor jou een belemmering om plezier uit je werk te halen?
• Vragen over gedrag: Als je een probleem ervaart in de omgeving, wat kan jij dan anders doen of in je gedrag veranderen om weeer meer plezier te ervaren? Wat doe je anders als je wel werkplezier ervaart in de omgeving?
• Vragen over vaardigheden: Als het voor jou niet mogelijk is om een verandering in je gedrag te realiseren, wat zou je dan moeten leren of ontwikkelen? Welke activiteiten helpen daarbij? Welke vaardigheid zou nuttig kunnen zijn?
• Vragen over overtuigingen: Als het niet gaat om gedrag of vaardigheden, dan loop je misschien tegen een overtuiging aan? Wat vindt jij belangrijk waar je niet aan kan voldoen? Wat is belangrijk en zie je niet terug in je baan? Waar maak jij je druk om en anderen (of een ander) niet?
• Vragen over identiteit: Als alle vorige niveaus niet de oplossing bieden, dan kan het te maken hebben met je rol en/of je verantwoordelijkheden. Welke plek of positie neem jij in? Neem je taken of verantwoordelijkheden van een ander op je schouders? Krijg je te weinig ruimte om je rol in te vullen of je verantwoordelijkheid te nemen?
• Vragen over zingeving: Als alle vorige niveaus niet (of gedeeltelijk) de oplossing bieden, dan heb je te maken met een zingevingsvraagstuk. Voel je je verbonden met de missie of doelstellingen van de organisatie? Waar draag jij in jouw baan aan bij? Is dat ook belangrijk voor je? Vind je dat een belangrijke schakel in het grote geheel bent? Zo niet, waar zou je graag aan bijdragen? Wat doet er voor jou toe? En hoe kan je dat meer integreren in je baan?

Voel je aan alles dat het tijd is voor een verandering? Heeft bovenstaande je aan het denken gezet en kan je wel wat hulp gebruiken om je ideale baan concreet te maken en te vinden? Plan dan een kosteloos kennismakingsgesprek in. Dan onderzoeken we wat je nodig hebt, wat jou helpt en hoe ik je daarbij kan ondersteunen.