Van inzicht naar uitzicht: je loopbaanplan.

Misschien ken je het gevoel wel. Je bent een paar jaar geleden in je huidige functie gerold. Wellicht heb je er zelfs veel moeite voor moeten doen. Maar nu je het een poosje doet, bekruipt je het gevoel dat je eigenlijk iets anders wil. Dit gevoel heb je eigenlijk al te lang. Je twijfelt waar je goed aan doet. Je weet wat je hebt en dat is ook wel wat waard. Toch? Maar ja, dat knagende gevoel is steeds nadrukkelijker aanwezig. Er moet eigenlijk wel iets gaan veranderen binnenkort. Maar hoe?

Dan helpt het om te werken aan inzicht en een loopbaanplan te maken om die verandering te realiseren. Je koers wijzigen, dat hoeft niet zo ingewikkeld te zijn. Het vraagt alleen om een beetje moed en wat discipline, want het kost tijd en verdient gedurende die tijd je volle aandact. Deze 9 stappen helpen je koers jouw koers te bepalen en je doel te bereiken. Stap 1 is misschien wel de meest lastige. Je erkent dat er wat moet veranderen en je besluit daarmee aan de slag te gaan.

Gecommitteerd zijn aan je eigen doel is de belangrijkste voorwaarde om verandering te realiseren. Als dat er is, ben je klaar voor deze 9 stappen:

1. Voorbereiding
2. Terugblik
3. Motivatie
4. Talenten en vaardigheden
5. Kennis en ervaring
6. Interesses en ambities
7. Je missie maken
8. Oriëntatie
9. Koers houden

Het is logisch om het in deze volgorde te doen. Toch kan het zo zijn dat de stappen uiteindelijk door elkaar heen zullen lopen. Je leert immers gaandeweg. Over jezelf, maar ook van de stappen die horen bij het vormgeven van je loopbaanplan. Wat je in ieder geval moet voorkomen is dat je een stap overslaat. Het is heel menselijk en aantrekkelijk om te kiezen voor de makkelijke of snelste weg of om in je comfort zone te blijven. Die aanpak zal je echter niet helpen bij het creëeren van meer werkplezier. Juist die stappen die wat weestand oproepen, leveren je het meeste op.

Ben je er klaar voor? Dan eerst nog even deze tip:

Tijdens een coachtraject is het verstandig om je inzichten gedurende het proces bij te houden en onderwerpen die wat meer tijd nodig hebben, te noteren in een notitieboekje. Ga je zelf met je coachvragen aan de slag, dan is het natuurlijk ook verstandig om notities te maken.

Ik raad het ook aan, omdat je keuzes gaat maken waarvan het fijn is om er later nog eens op terug te kijken en te lezen hoe je tot bepaalde keuzes bent gekomen.

Daarbij komt dat dit soort momenten in je loopbaan vaker terug zullen komen. Een heroriëntatie, of een programma als Koers Bepalen  is nuttig in verschillende fases van je loopbaan. Daarom is het fijn om jaren later nog eens terug te bladeren. Kijk eens naar een bullet journal. Bijvoorbeeld een Purpuz planner.

1. Voorbereiding

Het is belangrijk dat je een beeld hebt bij de gewenste verandering. Hoe ziet het er voor je uit als je de veranderingen hebt weten te realiseren? Maak het echt concreet voor jezelf. Visualiseer het. Dat helpt. Waar wil je afscheid van nemen en wat is er allemaal wèl wanneer de verandering gerealiseerd is? Stel enkele concrete loopbaanvragen en een doel centraal voor dit proces. Wat heb je nu nodig aan inzichten om een helder en uitvoerbaar loopbaanplan te maken? Dit is een essentieel stap.

Natuurlijk kan je jouw doel later nog bijstellen, als gaandeweg blijkt dat het nodig is om je doel wat aan te passen. Maar wees nu zo concreet mogelijk. 

2. Terugblik

Om te ontdekken wat je wil, zal je eerst moeten kijken naar datgene wat je gevormd heeft en wat invloed heeft op hoe jij nu keuzes maakt. Dat gaat niet alleen over je opvoeding en de normen en waarden van de gemeenschap waarin je bent opgegroeid. Een terugblik is ook kijken naar jou als kind en naar keuzes of momenten in je leven die van waarde zijn geweest.

• Waar speelde je mee? Wat typeerde jou in de manier waarop je je als kind vermaakte.
• Welke personages spraken voor jou tot de verbeelding. Waarom was dat zo?
• Welke overtuigingen heb je meegekregen? Hoe bepaalt dat nu jouw leven en loopbaan.
• Welke opleidingskeuzes heb je gemaakt en wat had je daarmee voor ogen?
• Wat waren voor jou leerzame momenten en wat betekent dat voor het hier en nu?

Wellicht herken je hierin ook datgene wat het voor jou lastig maakt om je doel te bereiken of gedrag te laten zien wat je verder helpt. Hiermee is dat niet direct weg, maar bewustwording is wel de belangrijkste stap. Alleen als je het herkent, dan kan je het veranderen.

3. Motivatie

Nadenken over taken die wel voldoening geven, helpt om te ontdekken wat jou motiveert. Misschien is het even geleden, maar ook dan is het relevant om die momenten te analyseren. Motivatie bestaat uit meerdere facetten, waaronder ook drijfveren en waarden. Er zijn 6 drijfveren te definieren. Die 6 drijfveren hebben we allemaal, maar wel in een andere volgorde en de mate waarin je deze drijfveer ‘bezit’ verschilt ook.

• Kennis

• Resultaat

• Invloed

• Geborgenheid

• Zekerheid

• Harmonie

Meestal zijn twee of drie van deze drijfveren iets sterker in je aanwezig. Weet jij welke dat bij jou zijn?

Waarden herken je het sterkst als ze geschonden worden. Als er geen ruimte is voor datgene wat voor jou belangrijk is. Door te onderzoeken waar jij energie verliest en waarom dat zo is, komen je waarden in beeld. Je ziet ze ook vaak terug in taken die je naar je toe trekt. Waarden spelen een grote rol als het gaat om keuzes maken. De 5 waarden die iedereen zal herkennen, zijn:

• Ontwikkeling

• Veiligheid

• Vrijheid

• Balans

• Uitdaging

De aanleiding van een coachtraject is vaak te herleiden tot een tekort van 1 van deze waarden. Daarom noem ik ze koersbepalers. Een koersbepaler maakt een behoefte duidelijk. Daarnaast zijn er nog veel meer waarden. Kijk eens of je gedurende de komende weken voor jezelf kan ontdekken wat voor jou van waarde is in je werk, waar je aandacht naar uit gaat, wat je prioriteit geeft en waarom iets energie kost of energie geeft.

4. Talenten en vaardigheden

Een veel voorkomende loopbaanvraag is de vraag ‘Wat kan ik?’. De antwoorden op die vraag hebben betrekking op talenten en vaardigheden. Voordat je daar naar op zoek gaat, is het goed om te weten wat nu het verschil is tussen talenten, kwaliteiten en vaardigheden en waarom het verstandig is om dit verschil er tussen te kennen.

• een kwaliteit is iets wat je bent
• een vaardigheid is iets wat je kan
• een talent is een combinatie van je kwaliteiten en vaardigheden

Een vaardigheid ondersteunt een kwaliteit; het helpt je die kwaliteit zo goed mogelijk in te zetten en je daarin verder te bekwamen. Het kost je weinig energie om zo’n vaardigheid te ontwikkelen, want het levert je veel op.

Bijvoorbeeld: Als je nauwkeurig bent en je hebt je hebt geleerd om overzicht te houden, dan is je talent plannen of managen. Dan is je talent wellicht coordineren.

Een 360-graden feedback geeft  goede informatie over je kwaliteiten, vaardigheden en talenten. Vooral als je het zelf heel lastig vindt om het te herkennen. Dat is overigens ook niet zo gek, want juist hetgeen we heel normaal vinden om te doen en wat leuk is om te doen, zien anderen als jouw talent. Gebruik daarom de observatie van de mensen om je heen, als je jouw talenten wil ontdekken.

Verlies je veel energie op je werk, dan moet je hier extra alert zijn. Want wat anderen zien als jouw talent of kerntaak, zou zo maar eens haaks kunnen staan op wat daadwerkelijk je talent is. Medewerkers passen zich aan aan de omgeving waarin ze werken. Als je je teveel aanpast, moet je heel hard werken om te voldoen. Je leert het wel, maar het zal altijd energie blijven kosten.

Kijk dus ook goed naar de context waarin je je talenten inzet.

5. Kennis en ervaring

Een ander onderwerp om bij stil te staan is je kennis- en werkkapitaal. Wat heb je nu in huis waarmee je jouw kansen op die vervolgstap vergroot. Dat wordt ook wel je arbeidsmarktwaarde genoemd. 

Je cv is een goed startpunt bij deze stap. Je cv vertelt je namelijk iets wat de ervaring die je hebt. Analyseer daarom de functies die je hebt bekleed, hoe jij je in die functies hebt ontwikkeld en welke specifieke ervaring je hebt opgedaan. Denk daarbij ook aan resultaten die je hebt geboekty. Wees niet te bescheiden bij deze activiteit.

Opleidingen en cursussen zeggen natuurlijk iets over je kennis. Sta nog een stil bij de opleidingen en cursussen die je gedaan hebt. Welke thema’s of vakken passeerden de revue? Daarnaast doe je ook veel kennis op in praktijk. Welke kennis heb jij opgedaan? Waar heb jij verstand van? Dit kan je onder andere ontdekken door de projecten of klussen waarvoor je gevraagd wordt of door de vragen die je krijgt van collega’s.

6.Interesses en ambities

In een loopbaanplan horen ook je ambities thuis. Maar ambities kan je niet loszien van interesses. Daarom raad ik je aan om op onderzoek uit te gaan naar onderwerpen, processen en taakgebieden die jou boeien. Wat is zo interessant dat je er meer over zou willen weten? Laat je daarbij niet weerhouden door allerlei onmogelijkheden.  

Deelnemers van het coachprogramma Koers bepalen starten vaak aan het begin al met een lijstje van bedrijven die boeiend zijn. Niet om er te solliciteren, maar om een rode draad te herkennen. Dat betekent dus niet dat iemand na het programma ontslag neemt en ergens anders gaat werken (soms wel), maar helpt hen juist om beter richting te geven aan hun loopbaan bij hun eigen werkgever of in hun eigen functie.

Je nieuwsgierigheid aanwakkeren is een essentiele stap bij je oriëntatie. Hiermee kan je een ideale baan beschrijven en de stappen van je eigen loopbaanplan inhoud geven.

7. Je missie maken

De vraag die in een coachtraject vaak centraal staat, is de vraag ‘Wat wil ik?’.  Zoals je ziet, is zo’n vraag niet zo maar te beantwoorden. Daarvoor moet je eerst een aantal dingen onderzoeken. Dit is in de vorige stappen aan de orde gekomen en dat maakt het eenvoudiger om te ontdekken wat je wil en om je missie te maken.

Je kan verschillende invalshoeken kiezen om je missie te formuleren. Ik gebruik daar vaak de logische niveaus van Bateson voor, maar ook de Golden Circle van Simon Sinek. Dit zijn handige en praktische  methodieken waarmee je een missie kan formuleren. Wil je ook je missie formuleren? Denk dan eens na over deze onderwerpen:

• Omgeving – Waar ben je?
• Gedrag – Wat doe je?
• Vaardigheden – Wat kan je?
• Overtuigingen – Wat geloof je?
• Identiteit – Wie ben je?
• Zingeving – Waar draag je aan bij?

Door antwoorden te geven op deze vragen, rekeninghoudend met de inzichten die tot nu hebt opgedaan, kan je in enkele alinea’s je missie verwoorden. Dit kost even tijd en je moet voorkomen dat het te vaag blijft. Want hoe helderder je missie, hoe makkelijker om het als richtingaanwijziger te gebruiken.

8. Oriëntatie

Als je weet wat je wil, dan is de volgende vraag ‘Waar vind ik dat?’ en vervolgens ‘Hoe kom ik daar?’.

Dat is het startpunt van je oriëntatie. Daarbij speelt de arbeidsmarkt een rol en doe je er goed aan om vacatures te zoeken die wel wat lijken op wat jij voor ogen hebt. Nee, het hoeft niet 100% aan te sluiten. Zo’n vacature is een goede aanleiding om de organisatie onder de loep te leggen en te onderzoeken of hun core business past bij jouw zingeving. Dragen ze bij aan iets wat jij belangrijk vindt? In dat geval zou je best een belletje kunnen wagen. Daarin kan je aangeven dat je vermoed dat je niet 100% matcht, maar dat je wel enorm enthousiast bent over de vacature. Zo creer je wellicht toch een mogelijkheid om in gesprek te gaan.

Netwerken is ook een onderdeel van je oriëntatie. Zorg dat de mensen om je heen een heel helder beeld hebben van wat je wil. Je missie. En waarom je daar zo gemotiveerd voor bent. Zo stuur je een netwerkgesprek gericht in de voor jou gewenste richting. Vraag eens aan wat voor organisaties zij denken als jij je missie deelt. Je zal verrast zijn welke informatie mensen met je delen. Gebruik het dus ook als inspiratie.

Een opleiding of cursus vergroot je kansen. Als je nog iets te doen hebt om je missie te realiseren, dan is dit het moment om te kijken wat je helpt. Dit kan ook een vraag zijn als je belt naar aanleiding van een vacature die niet helemaal aansluit. Ook je netwerk kan hier zinnige dingen over zeggen. Vooral al het mensen zijn die iets doen wat lijkt op jouw missie.

9. Koers houden

Nu is het tijd om je loopbaanplan te maken. Ik noem dat een roadmap. Daarin staan de belangrijkste inzichten van de voorgaande stappen. 

Gedurende het proces kan een specifiek inzicht geleid hebben tot een actie. En acties leiden vaak weer tot nieuwe acties. Het is verstandig om dit in je notitieboek bij te houden. Zo hou je overzicht en weet je ook wel spoor waartoe leidt.

Ik raad je aan om je loopbaanplan in categorieen in te delen. Bijvoorbeeld:

• Wie ben ik?
• Wat kan ik?
• Wat wil ik?

Daar kan je vervolgens vermelden wat je hebt ontdekt en wat dit betekent voor je loopbaanplan en loopbaantoekomst.

Ben je aan deze orientatie gestart omdat je een ontwikkelplan moet maken voor je werk? Dan kan je je inzichten daar natuurlijk ook noteren. De vraagstelling in een ontwikkelplan is anders, maar je hebt er wel dezelfde inzichten voor nodig als je loopbaanplan. Voor een ontwikkeplan moet je immers de dingen die je wil, kunnen onderbouwen.

Koers houden is niet zo maar een stap in het proces. Het eigenlijk een volgende fase. Een fase waar je best een poos mee bezig kan zijn. Als je plan gereed is, dan zal je een periode bij moeten sturen en keuzes moeten maken. Zorg dat je in die periode op frequente basis je plan bijwerkt, reflecteert en misschien zelfs wel wat hulp nodig hebt. Bijvoorbeeld van iemand die je op de rails houdt. Dat kan een partner, vriend/vriendin of collega zijn, maar ook iemand die wat objectiever naar je kijkt. Iemand van HR bijvoorbeeld.

De roadmap uit het online programma Koers Bepalen bestaat uit 5 bladzijdes. De 9 stappen leveren input op waarmee de bladzijdes op een overzichtelijke wijze ingevuld kunnen worden. Zo wordt het een naslagwerk. De laatste bladzijde is een actieplan.

Tips voor een geslaagd proces:

• Doen! No guts. No glory. Ontdekken wat je wil, is niet alleen een theoretisch proces. Het is vooral een proces van doen. Daarvoor moet je zo nu en dan uit je comfortzone komen.
• Reflecteer! Sta ook stil bij het proces en hoe je dat ervaart. Wat gaat je makkelijk af? Wat is ingewikkeld? Waar ben je trots op? Welke resultaten boek je tussentijds? Waar ben je dankbaar voor.
• Onmogelijkheden! Bij al deze stappen is het goed om rekening te houden met onmogelijkheden. Echter.. dat is niet het eerste wat je gaat doen! Het denken in onmogelijkheden werkt bijzonder belemmerend. Je bereikt er niks mee, als je niet eerst vrij hebt kunnen dromen van ‘what ifs’. Daarom begin je altijd met denken in kansen en mogelijkheden.

Kan je hier wel wat hulp bij gebruiken? Wil je met hulp de 9 stappen doorlopen? Start dan met het online programma Koers bepalen. Daarin krijg je toegang tot 20 opdrachten die jou helpen om inzicht te verkrijgen en tot actie over te gaan. De 6 coachgesprekken zorgen voor verdieping. Ik hou je een spiegel voor, vraag door op zaken die extra aandacht nodig hebben en deel mijn kennis en ervaring met je. Heb je behoefte aan een kort maar krachtig traject? Dan is een loopbaan APK wellicht iets voor je.

Ben je benieuwd hoe anderen een coachtraject met mij ervaren? Kijk dan eens bij aanbevelingen in het menu.

Wil je zelf aan de slag gaan met loopbaanthema’s als werkplezier, drijfveren, talent, vaardigheden, kenniskapitaal, rollen en stresspreventie? Bestel dan mijn gratis eBook Maak werk van je loopbaan.

Vrijblijvend kennismaken?

Samen iets afstemmen? Wil je weten of een coachtraject jou verder kan helpen? Plan dan zelf een kennismakingsgesprek in of laat via mijn website een bericht achter, dan neem ik contact met je op.

Ik ga graag met je in gesprek om te onderzoeken wat jij nodig hebt om antwoorden te vinden op je loopbaanvraag of je werksituatie te verbeteren.

– Manon Erich