Ik begeef me in alle vroegte naar mijn werk. Ook al vind ik mijn werk heel leuk, ik heb eigenlijk te veel werk op mijn bordje liggen. De lunch schiet er vaak bij in en echte successen zijn er wat mij betreft te weinig. Ik maak lange dagen. Soms moet ik me aan het einde van de dag nog haasten om op tijd bij de supermarkt te zijn voor boodschappen voor het avondeten. Ik heb lichamelijk klachten die maar niet weg gaan. Op een dag sta ik voor mijn voordeur. Ik kijk naar mijn sleutelbos en ik weet niet meer welke sleutel er in het slot van mijn voordeur past. Een gevoel van paniek overvalt me. Wat is er toch met me aan de hand….?
Eén miljoen mensen wordt jaarlijks geconfronteerd met de gevolgen van burn out. De weg naar zo’n ellendige periode is voor iedereen anders, de ingrediënten zijn schrikbarend vaak identiek. Een overspannen gevoel of een burn out is vaak een optelsom van werkomstandigheden, eisen en persoonlijke kenmerken. Ikzelf bewandelde bovenstaand pad in 2001 doordat ik hoge eisen aan mezelf stelde. Ik bevond me in een baan die niet goed bij me paste. Ik had niet meer voor ogen wat nu ècht belangrijk voor me was. Laat staan dat ik daar aandacht voor had.
Zit je in een dergelijke situatie, dan is het natuurlijk verstandig om verandering in die situatie aan te brengen. Beter nu dan later. Eenvoudig is dat meestal niet. Misschien weet je niet hoe ver je nog verwijderd bent van een burn out? Ongewone dingen worden na verloop van tijd normaal. Ook hoofdpijn, nekklachten, hartkloppingen, slapeloosheid en buikpijn.
De uiteindelijke oplossing is voor iedereen anders. Toch hebben velen hetzelfde te doen: Bepaal je stenen, je kiezels en het zand!
Kiezels, zand een stenen, hoor ik je denken…. Ja, lees maar:
De pot met stenen
Een professor in filosofie begon zijn lezing over timemanagement met een experiment. Hij zette een glazen pot voor zich neer. Daarna nam hij grote stenen die hij voorzichtig in de pot legde. Toen de pot gevuld was, vroeg hij aan het publiek of de pot nu vol was. Het publiek antwoordde unaniem met “ja”.
De professor nam een bak met kiezelsteentjes en goot ze over de grote stenen. De kiezeltjes vielen tussen de stenen door, tot op de bodem van de pot. Opnieuw vroeg de professor of de pot nu vol was. De toehoorders begrepen zijn opzet en één van hen antwoordde: “Waarschijnlijk niet…”. Daarop haalde de professor een zakje zand tevoorschijn en goot dit leeg in de pot. Opnieuw vroeg de professor of de pot nu vol was. Ditmaal schudde het publiek eensgezind het hoofd. “Goed,” zei de professor, en alsof iedereen dat verwachtte, nam hij 2 koppen koffie en kiepte de hele inhoud van deze twee koppen in de pot. De hele inhoud verdween in de pot.
Daarop vroeg de professor: “Welke grote waarheid laat dit experiment ons zien?” De moedigste uit de zaal antwoordde: “Het laat zien dat onze agenda nooit zo goed gevuld is als we denken. Als we echt willen, is altijd ruimte voor meer afspraken en meer activiteiten.”
“Nee, zei de professor, daar gaat het niet om”.
De grote waarheid die in dit experiment schuilt, is de volgende:
Als je niet eerst de grote stenen in de pot doet, krijg je ze er achteraf nooit meer in. Ik wil dat je beseft dat deze pot jouw leven is. De keien zijn de belangrijke dingen in je leven: je familie, je partner, je kinderen, je gezondheid, je geloof – het zijn de dingen die, als al het andere in je leven verloren is en alleen dit overblijft, ze je leven toch zullen vervullen. De kiezelstenen zijn de andere dingen die er toe doen. Zoals je werk, je huis, je auto. Het zand is al het andere. Als je eerst het zand in de pot doet, is er niet voldoende ruimte voor de kiezels en de grote stenen. Hetzelfde geldt voor je leven. Als je al je tijd en energie besteedt aan de kleine dingen, zul je geen tijd meer hebben voor de dingen die voor jou belangrijk zijn.”
Iemand steekt een vinger op en vraagt waar de twee koppen koffie in die pot dan voor zouden moeten staan. De professor lacht en zegt dat dit een heel goede vraag is. “Ik wilde daarmee alleen nog maar weer eens aangeven en bevestigen, dat, hoe vol je leven ook mag zijn, er is altijd wel een plekje om samen met een vriend of een dierbare een kop koffie te drinken.”
Dit stukje tekst werd mij destijds overhandigd. Op basis hiervan heb ik flink wat stappen kunnen zetten. Ik heb bepaald wat ik belangrijk vind, waar ik energie van krijg en waar ik nieuwsgierig naar ben. Ik onderzocht wat voor een baan daarbij past. Ik heb keuzes gemaakt en investeringen in mezelf gedaan. Ik heb een plan gemaakt met een belangrijk doel: een baan die bij me past in een omgeving waar ik blij van word.
Maar daar was wel eerst een periode met stress, gevolgd door een burn-out voor nodig. Ik ben 4 maanden uit de roulatie geweest. Van alles wat ik heb gedaan, was dat misschien wel het meest leerzame. In ieder geval het meest bepalende.
Ervaar jij stress?
Ervaar je werkstress en heb je stress-gerelateerde lichamelijke klachten? Heb je kiezels plaats laten maken voor stenen? Of weet je niet wat je stenen en je kiezels zijn? Wellicht ben je zelfs wel te druk met zand. In alle gevallen gaat er iets niet goed. Door te onderzoeken wat jouw stenen, je kiezels en het zand is, ben je in staat verandering aan te brengen. Je kan dan betere keuzes maken. Ook wanneer je onverhoopt toch nog een keer in je valkuil stapt.
Klinkt het vaag? Dit gaat over je waarden, motivatie, drijfveren, je zingeving, je missie, je talent, je ambitie en je ontwikkeling. Maar het gaat ook over lef, een beetje moed, over nieuwsgierigheid, over jezelf iets gunnen. Keuzes maken en ergens afscheid van durven nemen.
Wil je er mee aan de slag maar lukt het niet alleen, schroom dan niet om hulp te vragen. Van 13 tot en met 16 november 2017 is het de Week van de Werkstress. Wellicht worden er in je omgeving activiteiten georganiseerd die je kunnen ondersteunen bij je strijd tegen werkstress.
