Werkplezier

Werkplezier is helemaal niet iets vanzelfsprekends. Uit onderzoek blijkt dat een schikbarend aantal mensen weinig tot geen voldoening in zijn of haar werk ervaart. Betekent dit dat je onvrede of het gemis van plezier maar moet accepteren? Nee, zeker niet. Maar het betekent wel dat je vooral zelf in actie moet komen, omdat het niet voor jou wordt georganiseerd. Doet je werkgever er wel veel aan, dan nog heb je zelf ook wat te doen. Een eerste stap zetten, bijvoorbeeld.

Een loopbaan vraagt sowieso om onderhoud, net als je auto of je gebit. Verwaarlozen betekent per definitie dat je er op termijn gedoe mee krijgt. Niet doen dus.

Het ontbreken van werkplezier kunnen we terugbrengen tot 5 thema’s. De deelnemers van het online programma Koers bepalen herkennen er vaak 1 of 2 als de veroorzaker van energieverlies, gebrek aan motivatie en het afnemen van werkplezierNatuurlijk zijn ze alle 5 belangrijk. Daarom neem ik je in dit artikel mee langs die 5 thema’s en wat dit betekent als het er wel is, èn als het er niet is.

Daarnaast geef ik je tips en leg ik vragen aan je voor om over na te denken. Mijn jarenlange ervaring als loopbaancoach, de opleidingen die ik heb gevolgd en de successen van clienten heb ik voor deze blog benut, zodat jij er je voordeel mee kan doen.

Dit artikel is als volgt opgebouwd

1. Werkplezier

2. Stress

3. Koersbepalers

4. Werkgeluk

5. Loopbaanplan

1. Werkplezier

We zullen moeten erkennen dat de permanente veranderingen in onze werkomgeving invloed hebben op ons werkplezier. Veranderingen leveren niet altijd een verbetering op. Althans, niet voor iedereen. Hoewel veranderingen ook kansen opleveren, is er deel wat er echt geen heil in ziet. Als jij je als werknemer niet herkend in het beeld van die toekomst, dan sijpelt je werkplezier rap weg.

Het kan ook om een ‘kleinere’ verandering gaan. Een nieuwe leidinggevende, bijvoorbeeld. Dat lijkt niet veel inpact te hebben op je werkinhoud, maar zijn of haar leiderschapsstijl kan je werkplezier maken of breken. Een nieuwe leidinggevende moet je wel even de tijd geven, maar na een jaar weet je vaak wel of jullie een match zijn of niet.

Ook het thuiswerken kan impact hebben. Is het een voordeel voor je? Is het een goede verandering geweest? Of mis je het ritme en het contact was er voorheen wel was toen je nog iedere werkdag naar kantoor ging?

Een andere impactvolle verandering kan een interne verhuizing zijn, een samensmelting met een andere afdeling, nieuwe taken die voorheen door een vertrokken collega werden gedaan of een nieuwe manier van werken.

Het lijken stuk voor stuk misschien niet ernstige kwesties, maar als je er meerdere herkent, dan heb je wel wat moeten meeveren. Je werkzaamheden of werkomgeving kan zo veranderen dat je uiteindelijk moet concluderen dat dit niet de baan meer is waar je destijds JA op hebt gezegd.

Werkplezier ontstaat ook niet vanzelf. Het vraagt om bewustwording, het maken van keuzes en uit je comfortzone komen. Voor het ervaren van werkplezier helpt het om te weten wat je motiveert, wat je belangrijk vindt en waarom dat zo is, wat je talent is, welke vaardigheden dat talent ondersteunen, wat je ambities zijn, welke rollen er bij je passen en waar je aan wil bijdragen. Als je dat scherp hebt, dan maak je betere keuzes, leer je sneller en kom je makkelijker uit je comfort zone.

Daarnaast is het goed om te weten wat motivatie geen constante factor is; het is een soort golfbeweging. Ervaar je steeds vaker demotivatie en duren de dalen van demotivatie steeds langer? Dan is er werk aan de winkel. Dat is een signaal wat je serieus moet nemen.

Naar mate je ouders wordt, kan die uitdaging groter worden. Beren op de weg (ik ben te oud, ik leer dat niet meer, ik ben te duur) helpen niet. Toch wordt er verwacht dat we tot ons 68ste werken. Werkfit blijven tot de eindstreep vraagt ook om tijdig keuzes maken, inzetbaar blijven, zo vitaal mogelijk blijven. Dat is niet iets waar je pas op je 55ste mee aan de slag moet gaan, trouwens. Liever doe je dat veel eerder om te voorkomen dat je ongewild toch nog achter de feiten aan loopt.

Femke sprong over 10 horden. Een gemiddelde loopbaan bestaat meestal ook uit 10 of meer horden. Om die horden te kunnen nemen moet je wat doen. Net  als hordeloopsters als Femke Bol.

We zien hordeloopsters ook wel eens flinke smakkers maken. Talent, ontwikkeling, discipline en ervaring zijn geen garantie. Het vraagt om veerkracht. Opstaan en opnieuw beginnen. En het vraagt om zelfvertrouwen. Femke liet die dag heel mooi zien hoe je ondanks vervelende omstandigheden (‘we trainen met regen altijd binnen’), er toch in kunt slagen tevreden over de eindstreep kunt komen. Veerkracht helpt daar ook bij. 

Motivatie en veerkracht

Is je werkplezier nu ver te zoeken? Ga dan eens na wat oorzaken zijn. Wat demotiveert? En waarom? Wanneer nam het af? Wat gebeurde er toen?  Welke keuzes heb je toen gemaakt? Of heb je geen keuze gemaakt? Waarom was dat toen een goede oplossing? En wat maakt dat dit nu begint te schuren?

Echt, het is geen drama. Nu misschien wel. Maar je kan het zelf veranderen. Als je maar in beweging komt, bereid bent om keuzes te maken, in de spiegel te kijken en tijd en ruimte organiseert om het werkplezier te kunnen hervinden.

Wil je werkplezier behouden en gemotiveerd aan het werk blijven om straks fit over de eindstreep te komen? Dan doe je er goed aan om aan jouw eigen veerkracht te werken en aan je flexibiliteit om mee te kunnen bewegen met veranderende omstandigheden die in het verschiet liggen.

Veerkrachtige loopbanen, zijn loopbanen waarin iemand er in slaagt om steeds regie te nemen en bij te sturen. Daarvoor zul je steeds moeten onderzoeken wat goed voor je is, wat je wil en waar je beter in wil worden. Dat is een vaardigheid die iedereen kan leren.

Daarnaast helpt het om van je vitaliteit je prioriteit te maken. Een goede gezondheid is geen zekerheid, maar zorgen dat werkfit en vitaal een tegenslag aan kan, is een veel beter uitgangspunt.

2. Stress

Stress kan je zien als een soort sluipmoordenaar. Je hebt het zelf niet in de gaten, maar je eigen (sympatische/parasymatische) systeem werkt er aan mee. Steeds als jij je grens verlegt, dan rek je je eigen stressniveau een beetje op. Net als een elastiekje. Dat is ons oer-instinct. Net zoals je alert bent als er gevaar dreigt. In die permanente stand kom je fysiek terecht als chronische stress hebt. Je lijf blijft aan staan; klaar om het gevaar te lijf te kunnen. Het is ooit ons overlevingsmechanisme geweest, en daarmee van levensbelang. Maar nu is dat niet meer nodig op die manier. Toch reageert ons lichaam wel zo als er stress is. Als je daar geen passend herstel tegenover zet, bouw je langzaam maar zeker een hersteltekort op. Stress te lijf gaan, is dus vooral een mentaal gegeven; je dient bewust te handelen, bewuste keuzes te maken. Als je langdurig stress ervaart, dan heeft dat gevolgen voor je brein. beslissingen nemen wordt steeds ingewikkeldeer. Je kan, wat dit aan gaat, niet zo heel goed op je brein vertrouwen. En je lijf heeft je al die tijd steeds een beetje verder

Stress is dus vooral een fysieke aangelegenheid. Met psychische gevolgen. Kort gezegd; bepaalde hormonen nemen de overhand en dat heeft effect op de werking van je brein. Je hebt concentratieproblemen, kan zaken minder goed onthouden en goede beslissingen nemen wordt lastig. Omdat het in de basis een fysieke aangelegenheid is, is de oplossing ook van fysieke aard.

Ervaar je stress? En is het werkgerelateerd? Dan is werkplezier misschien ook wel een aandachtspunt. Andersom kan ook. Je kan stress ervaren buiten je werk en daardoor steeds minder energie opbrengen voor je werk. Dan wordt werk soms zelfs een bijzaak. Ook dan is het wel relevant om van werkplezier een prioriteit te maken. Als werk je energie geeft, kan je buiten je werk meer aan.

Talenten benutten

Iemand die zijn of haar talenten onvoldoende kwijt kan, ervaart ook stress. In zo’n situatie moet je heel hard werken om je taken te voltooien. Niets gaat vanzelf, sterker nog, het kost je vermoedelijk veel tijd en energie. De vraag is of deze baan je ooit zal passen. Het is net als met verkeerde schoenen. Een maat te klein of juist te groot, te smal of met een te hoge hak. Die schoenen zullen altijd voor problemen zorgen, ongeacht het aantal kilometers dat je er op loopt.

Werkplezier ontstaat als je doet waar je goed in bent, als je vaardigheden ontwikkelt die dat ondersteunen, wanneer je kennis en ervaring ontwikkelt die je met liefde en plezier inzet, in een omgeving waar je je prettig èn nuttig voelt en waar je bijdraagt aan iets wat je belangrijk vindt.

Morele stress

En dan is er nog zoiets als morele stress.

Wanneer daar sprake van is, dan kan je een flink aantal van de opgesomde onderdelen van werkplezier hierboven afvinken. En toch gaat er iets niet goed. Iemand die morele stress ervaart, constateert:

• Ik moet iets doen waar ik helemaal niet achter sta.
• Ik moet iets nalaten wat ik heel belangrijk vindt.

Ook dan is er werk aan de winkel, want zo’n werksituatie zal veel energie kosten. Je energie sijpelt weg door frustratie, door onvrede, door onenigheid, door ingewikkelde functioneringsgesprekken…. of door een conflict wat leidt tot baanverlies.

Kan je wel je talenten benutten, zet je met plezier je kennis en ervaring in voor de organisatiedoelen die jij je belangrijk vindt en ben je blij met collega’s, je werkplek of je leidingevende en ervaar je desondanks een gevoel van onvrede? Dan is er wellicht sprake van morele stress.

3. Koersbepalers

Dit zijn de thema’s die bijdragen aan werkplezier, voldoening en motivatie. Ik noem ze koersbepalers. En dat is niet voor niks. Dit zijn namelijk de thema’s waardoor je ervaart dat je op de juiste plek zit of niet. Krijg je geen voldoening meer van je werk, ben je ongemotiveerd en ervaar je geen werkplezier meer, dan is de aanleiding vermoedelijk 1 of meer dan deze koersbepalers. Ze gevens vervolgens ook een behoefte aan. Iets wat er meer moet zijn in de nabije toekomst. De 5 koersbepalers zijn:

• Ontwikkeling
• Veiligheid
• Vrijheid
• Balans
• Uitdaging

Ze zijn in zekere zin allemaal belangrijk. Je zal ze alle 5 in meer of mindere mate terug willen zien in je werk of functie. Dat betekent dus dat je voor jezelf zal moeten bepalen welke koersbepaler op dit moment ècht belangrijk is en welke minder. En dat kan in de tijd ook weer veranderen.

De vraag is dus welke koersbepaler voor jou nu het meest belangrijk is. Vaak blijkt dat dit hetgeen is wat je nu het meeste mist. Datgene waar je nu behoefte aan hebt.

• Leer je niks meer op je werk? Weet je het allemaal wel? Komen anderen bij jou met vragen en kan jij je aan niemand optrekken? Dan kan ontwikkeling een behoefte zijn. Heb je het gevoel dat je achterop raakt in je vakgebied en daardoor kansen misloopt, dan zou ontwikkeling ook je speerpunt kunnen zijn.
• Zijn er veel veranderingen op je werk? Is het werkklimaat niet prettig? Dan is het begrijpelijk dat veiligheid voor jou een grote rol speelt. Daarnaast kan je behoefte aan veiligheid toenemen als je met agressie of een tekort aan beschermingsmiddelen te maken hebt.
• Word je stelselmatig gecontroleerd? Moet je vaak verantwoording afleggen? Ga je niet over je eigen agenda? Dan neemt je behoefte aan vrijheid alleen maar toe. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat vrijheid voor iedereen iets anders betekent. Het gaat vaak om de kaders die gesteld worden en de ruimte die jij daarin krijgt.
• De behoefte aan balans behoeft nauwelijks uitleg, vrees ik. Op regelmatige basis overwerken, veel verschillende prioriteiten hebben die niet goed samengaan, voldoen aan hoge verwachtingen, en levensfasegerelateerde zaken dragen bij aan de toenemende behoefte aan balans.
• Wordt alles een sleur, doe je dingen op de automatische piloot? Mis je inspiratie? Misschien heb je zelfs het gevoel dat je niet meer beter wordt in je werk. Dan mis je uitdaging.

1. Welke koersbepaler verdient jouw aandacht
2. Welke actie kan jij op korte termijn ondernemen om van deze koersbepaler jouw prioriteit te maken?

4. Werkgeluk

Het fenomeen werkgeluk is al geruime tijd aan een opmars bezig. Sommigen krijgen een beetje de kriebels van het woord. Ik vind het zelf eigenlijk wel een hele positieve en welkome beweging. Het betekent dat werkgevers meer en meer oog krijgen voor het belang van zingeving en werkbeleving van hun medewerkers.

Ik heb online cursussen gevolgd bij the Greater Good Science Center, onderdeel van de Berkeley University. Daar wordt langdurig onderzoek gedaan naar werkgeluk en heel kort samengevat gaat werkgeluk volgens hen over zingeving, betrokkenheid, veerkracht en vriendelijkheid.

Hoe zit het nu met jouw werkgeluk? Onderzoek het maar eens met onderstaande:

• Zingeving; Draag je bij aan iets wat je belangrijk vindt? Maak je samen met je collega’s het verschil voor iets of iemand in de samenleving? Voel je je nuttig? Zie je terug waar jij in het grote geheel van betekenis bent?
• Betrokkenheid: Is werk een bijzaak? Een manier om je leven invulling te geven? In welke mate voel je je echt betrokken bij de klant of het eindproduct? Sta je achter doel? Voel je dat ook onderling in het team? Zijn jullie betrokken bij elkaar? Staan jullie ook voor elkaar klaar? Kan iemand voor hulp bij jou terecht en andersom?
• Veerkracht: Hoe goed kan je met tegenslagen omgaan? Kunnen jullie als team bij elkaar terecht? Is er ruimte om te leren? Mogen er fouten gemaakt worden? Is er tijd om te ontspannen nadat er gepresteerd is?
• Vriendelijkheid: Krijg je wel eens een bedankje of een compliment? Geef je zelf wel eens een compliment? Wat is de sfeer in het team? Is iedereen aardig voor elkaar? Mag je kwetsbaar zijn of emoties tonen? Op wat voor een manier wordt je gewaardeerd? Zeg je wel eens tegen iemand waarom je diegene waardeert? Krijg je dat zelf wel eens te horen?

Genoeg vragen!

Ik heb je in dit artikel talloze vragen gesteld. Hopelijk heb ik je daarmee aan het denken gezet. Maar nog belangrijker is het om in beweging te komen, als je ook echt goed doordachte antwoorden op al deze vragen wil formuleren en bewuste keuzes wil maken.

5. Tijd voor actie? Maak een loopbaanplan!

Op mijn website kan je mijn gratis eBook ‘Maak werk van je loopbaan’ downloaden. Hiermee kan je stil staan bij belangrijke loopbaanthema’s. Ik heb ook een blog geschreven over het maken van een loopbaanplan. Die komt misschien ook wel van pas.

Vrijblijvend kennismaken?

Ben je benieuwd naar een coachtraject? Wil je iets afstemmen? Plan dan zelf een kennismakingsgesprek in of laat via mijn website een bericht achter, dan neem ik contact met je op.

Ik ga graag met je in gesprek om te onderzoeken wat jij nodig hebt om antwoorden te vinden op je loopbaanvraag of je werksituatie te verbeteren.

– Manon Erich