In 2016 was ING in het nieuws vanwege een aangekondigde, grootschalige ontslagronde. Tot 2021 zouden er alleen al in Nederland van maar liefst 2300 (fulltime) medewerkers afscheid genomen. Heftig nieuws voor hen die het betrof, maar ook voor achterblijvers.
Wie wordt boventallig verklaard?
Word je boventallig of mag je blijven….? Die vraag zullen de ING medewerkers elkaar in die tijd vaak gesteld hebben. En een concreet antwoord is er in het begin vaak nog niet.
Natuurlijk ontspringen veel medewerkers tijdens een reorganisatie de dans. Het gaat altijd om een deel van het personeel Gelukkig maar, want als het volledige personeel op straat komt te staan, bij een faillissement bijvoorbeeld, spelen er ook nog andere emoties en zorgen een rol.
Bij een reorganisatie en een dreigende boventalligheid kan je als medewerker wel direct je eigen lot in handen nemen. De eerste vragen die je stelt, zijn gebaseerd op zorg, boosheid, onzekerheid.
- Wat zijn ze nu weer van plan?
- Waar kom ik terecht?
- Wat voor werk is er dan nog voor mij?
Ja, dat zijn terechte vragen. Maar welke antwoorden zijn geruststellend? En is dat ook ècht zo….? Nu, en op de lange termijn?
Eén ding wat een reorganisatie mensen leert, is dat zekerheid van een vast contract feitelijk helemaal geen zekerheid is. Je voelt je ‘veilig’, maar ook iemand met een vast contact kan op een dag werkloos worden. Daarom is goed om je ook te ontwikkelen en aan je inzetbaarheid te werken als je je veilig voelt in je vaste baan.
‘Wanneer je geen eigen plan hebt, wordt je onderdeel van het plan van de ander’
Veel medewerkers krijgen daar ook de handvatten voor. Je niet meer willen ontwikkelen, lijkt ook steeds onacceptabeler. En dat is ook logisch, want de wereld waarin we werken, verandert snel en dat vraagt iets van iedere medewerker. Vaak voelen medewerkers haarfijn aan dat het werk wat ze doen langzaam verdwijnt door automatisering en robotisering. Werkgevers bieden door middel van CAO’s en eigen beleid allerhande oplossingen aan als:
- Een ontwikkelbudget
- Coachtrajecten
- Interne scholing
- Interne stages
- Proef-uitwisselingen met andere organisaties
Maar daar je niks aan als je op het punt staat om je baan te verliezen of vermoed dat je boventallig verklaard wordt.
Is het lange tijd onduidelijk? Dan denken veel mensen langer dan goed voor ze is, dat het zo’n vaart vast niet loopt. Maar wacht je dan een volgende keer af? In deze tijdelijke fase van onzekerheid zie ik bij mijn clienten 3 strategieen. Sommige medewerkers gaan uitrekenen hoe groot de kans is, wat ze er uit kunnen slepen, tot hoe lang ze het kunnen rekken of uitstellen. Anderen gaan onderzoeken wat ze willen, waar ze aan willen bijdragen en hoe ze dat kunnen realiseren. En er zijn in zo’n situatie ook medewerkers die blijven afwachten, niks doen totdat het duidelijk is. De laatste optie is de minst verstandige, maar laat zich ook wel goed verklaren. Sommige medewerkers hebben een echte, dringende ‘sense of urgency’ nodig voordat ze echt in beweging komen.
Zelf regie nemen
Op basis van mijn jarenlange ervaring kan ik vooral adviseren om te allen tijde ervoor te zorgen dat je zelf regie hebt over het verloop van je loopbaan en ontwikkeling. En zeker als er sprake is van boventalligheid. Ga niet afwachten, maar doe iets wat je grip of controle geeft over he eigen situatie en toekomst. Maak een plan! Dat is niet eenvoudig, maar kleine stappen in de goede richting, zijn ook stappen.
Ik beweer niet dat een plan de toekomst brengt die je wenst. Maar onderweg kom je tot inzichten, leer je nieuwe vaardigheden, hoor je boeiende en nuttige informatie, leer je leuke mensen kennen en kan je gaandeweg je plan bijstellen.
Dat voelt echt veel beter dan afwachten. Sterker nog, aanvankelijk kan het allebei. Even afwachten terwijl je ook een beetje regie neemt. En dat is wat ik medewerkers van ING zag doen. Zeker als ze het werk wat ze deden toch al niet zo leuk meer vonden. Ze gingen alvast met een coach in gesprek om te onderzoeken wat hen motiveerde, wat hun kwaliteiten waren, welke rollen goed aansloten, welke interesse mogelijk als ontwikkelrichting kan dienen. En door te netwerken, een dagje ergens mee te lopen, te netwerken, een banenbeurs te bezoeken.
Massa ontslag
Wanneer zulke berichten in het nieuws komen, weet je vaak nog niet wie het slachtoffer van een ontslagronde is. Dat gaat gefaseerd, per afdeling of functie.
Dus, weet je nog niet of je deze keer het slachtoffer bent? Dan is het zaak om te zorgen dat je geen slachtoffer zal worden. In deze blog lees je talloze manieren hoe je invloed op de uitkomst kan uitoefenen, ook als je toch je baan verliest. Gebruik die invloed! Laat je inspireren, werk aan perspectief.
Ik heb talloze medewerkers begeleid tijdens reorganisaties bij veel verschillende organisaties. Destijds heb meegemaakt dat medewerkers soms wel 9 maanden moesten wachten voordat ze duidelijkheid kregen. Hoe jij omgaat met die 9 maanden bepaalt uiteindelijk hoe je uit de reorganisatie komt, hoe je het beleeft en hoe je er later op terugkijkt.
Laat duidelijkheid nog een poos op zich wachten? Dan hoop ik dat deze blog je helpt om te doen wat goed voor jou is.
Wat moet je doen als je boventallig verklaard bent?
- Onderzoek welke keuzes en opties er zijn binnen het sociaal plan en maak een overzicht waar je de voor- en nadelen van de verschillende opties noteert. Weeg de voor- en nadelen ten op zichte van elkaar.
- Neem ook even de tijd om het ontslag te verwerken. Het is nogal wat. Als je niet stil staat bij het verlies, dan kan het je zomaar overvallen op het moment dat je niet op zit te wachten. Baanverlies is ook een rouwproces.
- Om te voorkomen dat onzekerheid je overvalt, kan je jouw kwaliteiten en talenten inventariseren. Dat is makkelijker als je je collega’s nog ziet. Ik gebruik daar een 360-graden feedback document voor met open vragen. Dat levert altijd complimenten en waardevolle input op.
- Onderzoek je kansen op de arbeidsmarkt. Hoe aantrekkelijk ben je voor een nieuwe werkgever? Moet je wellicht nog iets doen om je kansen te vergroten?
- Analyseer de toekomst van je eigen werk. Bestaat jouw baan over 10 jaar nog? Als je twijfelt, zegt dat ook iets. Misschien is dit het moment om je om te scholen en wellicht kan je daar je ontslagvergoeding voor gebruiken.
- Bepaal ook welke taken je niet meer wil doen. Dat zegt iets en je hebt nu de kans om te onderzoeken of dat haalbaar is en waar je dan naar moet zoeken.
- Doe het niet alleen. Het verwerken van baanverlies, het onderzoeken wat je wil en kan en het vinden van ander werk is ook frustrerend, levert teleurstellingen op en is niet zo makkelijk. Daar komt bij dat je mogelijk in een zwart gat valt en dat kan ook wel eens eenzaam voelen.
Wil je iets anders, maar weet je nog niet wat? Dan krijg je vermoedelijk hulp aangeboden in de vorm van een outplacementtraject. Een loopbaancoach met de nodige ervaring, kan je bijstaan in het rouwproces en begeleiden naar een nieuwe baan.
Let op; een leidinggevende, hoe goed bedoelt ook, is meestal iemand die je situatie begrijpt, maar zelf ook onderdeel van de reorganisatie is. Ook als diegene geen baan kwijtraakt, maar kan blijven. Zo iemand is ook niet objectief en dat is juist nu wel heel handig.
Perspectief na ontslag
Ik heb als loopbaancoach dus veel boventallige medewerkers van verschillende organisaties begeleid. Ze zijn na hun uitdiensttreding uiteenlopende dingen gaan doen. Inspirerende voorbeelden voor hen die nu te horen krijgen dat ze boventallig worden.
Wat hen naar mijn idee heeft geholpen is:
- Weten waar je aan toe bent
- Vertrouwen in de toekomst hebben
- Nieuwsgierig zijn naar het onbekende
- Regie nemen
- Weten wat je wil en kan en waar je aan wil bijdragen
- Een plan hebben en dat plan bijtijds bijstellen
Dreigt boventalligheid? Dan wens ik je veel succes en wijsheid. Doe je voordeel met alle tips en adviezen in deze blog.
Wil je van gedachten wisselen? Dat kan ook. We kunnen samen onderzoeken wat goed voor jou is op dit moment en hoe je te werk kunt gaan als je duidelijkheid hebt. Werkgevers vergoeden vaak al hulp in de aanloop naar de daadwerkelijke reorganisatie. Zullen we eens kijken hoe we dit samen kunnen benutten om jou de controle te geven in deze onzekere tijd?
